به گزارش سرویس مسجدخبر پایگاه تخصصی مسجد؛ رهبر معظّم انقلاب اسلامی مدظله العالی می‌فرمایند: «یک نکته‌ای که بنده بارها عرض کرده‌ام، این است که مسجد بایستی برقرار باشد؛ که حالا خب [با توجّه به] آمارهایی که بیان کردند، بحمدالله تا حدودی گویا این تحقّق پیدا کرده لکن باید کامل بشود. وقت نماز، مسجد باید باز باشد. هر سه وقت در مسجد باید نماز جماعت برگزار بشود ؛ بنا را بر این باید گذاشت...» این فرازی از بیانات رهبر انقلاب مدظله العالی، در دیدار ائمه جماعات مساجد استان تهران در مردادماه ۱۳۹۵ است. مطالبه‌ای پیرامون برقرار شدن مسجد و همچنین احیای نماز جماعت صبح در مساجد، که مسئولان مرکز رسیدگی به امور مساجد، از همان مقطع تا کنون همواره از آن به عنوان یک مأموریت ویژه یاد کرده‌اند و برای دستیابی به آن تلاش نموده‌اند.
در سال‌های اخیر، مسجدی‌ها با نقش‌آفرینی و کمک‌های مادی و معنوی خود در کاهش آلام آسیب‌دیدگان زلزله کرمانشاه، سیل خوزستان و در دوران سخت کرونا، نشان دادند که پای کار این مأموریت مهم ایستاده‌اند.
در دوران کرونا، روایت جانفشانی و فداکاری ائمه جماعات، اهالی مسجد، خیرین و مردم، برگ زرینی در تاریخ انقلاب اسلامی شد. در زمانی که رعایت حداکثری دستورالعمل‌های بهداشتی، مانع از هر گونه اجتماع و به تبع آن، برپایی نمازهای جماعت می‌شد؛ مسجد تعطیل نشد، برقرار ماند و در قامت یک پشتیبان، حامی و کارگزار، عرض اندام نمود.
حال با گذر از آن روزهای سخت و عادی شدن شرایط، بر آن شدیم که بار دیگر چگونگی روند انجام مأموریت «مسجد برقرار» و همچنین «برگزاری نمازهای جماعت به ویژه نمازصبح» را از مسئولین مرکز رسیدگی به امور مساجد جویا شویم. به همین منظور در ابتدا با حجت‌الاسلام یوسف اصغری، سرپرست مدیریت هماهنگی نواحی مرکز رسیدگی به امورمساجد گفت‌و‌گویی انجام دادیم.
از ایشان پرسیدیم اکنون چه تعداد مسجد در استان تهران «برقرار» هستند و در چه تعداد از مساجد شهر تهران و شهرستانهای استان تهران، نماز صبح به جماعت اقامه میشود؟
وی در پاسخ به این پرسش گفت: بعد از دوران همه‌گیری بیماری کرونا و عادی شدن شرایط، در مرکز رسیدگی به امور مساجد، طبق کارشناسی و آسیب‌شناسی‌هایی که انجام شد، مشاهده کردیم که حضور مؤمنین در نمازهای جماعت به خصوص، نماز جماعت صبح و همچنین ساعات باز بودن درب مساجد در طول روز، به جهت شرایط خاص کرونایی (که قریب به ۳ سال ادامه داشت)، کاهش پیدا کرده است. لذا فراهم کردن زمینه افزایش تعداد مساجد برقرار و مسجدهایی که نماز صبح برگزار می‌کنند در اولویت برنامه‌های مرکز رسیدگی به امور مساجد قرار گرفت. با برنامه‌ریزی سریع و اقدامات جهادی، خوشبختانه خیلی زود به هدف خود نزدیک شدیم و با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان امسال، افزایش چشمگیری را در این موارد شاهد بودیم.
حجت الاسلام اصغری ادامه داد: اکنون در سطح استان تهران، نماز صبح در قریب به ۶۸۰ مسجد به صورت جماعت اقامه میشود. در شهر تهران هم، ۵۰۰ مسجد نماز جماعت صبح برگزار می‌کنند. از این تعداد، قریب به ۴۰۰ مسجد در نماز صبح خود امام جماعت روحانی دارند و در برخی مساجد، طلّاب فاضلی که هنوز ملبّس نشده اند نماز صبح را اقامه می‌کنند.
وی افزود: اکنون، درب بیش از ۸۰ درصد مساجد استان تهران هنگام نماز صبح باز است که تا نزدیکی طلوع آفتاب، امکان برپایی نماز صبح به صورت فرادا در آنها فراهم است. همچنین بیش از ۹۵ درصد مساجد استان تهران هم اذان صبح را پخش می‌کنند. البته برخی مساجد هم اذان صبح پخش می‌کنند، اما به دلیل موقعیت خاص، مثل قرار گرفتن در درون بازار و یا اماکن تجاری، دربشان باز نیست، چرا که در آن ساعات رهگذر و مراجعه کننده‌ای در آن محل وجود ندارد. در برخی از این مساجد، به دلایلی مثل بُعد مسافت منزل امام جماعت از مسجد، نماز به امامت وی برگزار نمی‌شود. در این موارد، سعی شده، از طلبه‌ها و افرادی که بتوانند امامت جماعت را برعهده بگیرند، استفاده شود. به عنوان نمونه، از برخی اساتید معارف دانشگاه، قاریان قرآن و یا افراد مورد وثوق محل بهره گرفته میشود.
وی ادامه داد : البته لازم است یادآور شوم؛ تعداد مساجد برپا کننده نماز جماعت صبح، از ابتدای ماه مبارک رمضان امسال(۱۴۰۲)، رشد قابل توجهی داشته و این آمارها بیشتر مربوط به همین چند ماه اخیر است. متاسفانه، در دوره همه‌گیری کرونا، به دلیل بحران بیماری و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، شاهد کاهش چشمگیر تعداد نمازگران در مساجد بودیم، حتی در یک برهه زمانی، برپایی جماعت در مکان مسقف هم ممنوع شد.
سرپرست مدیریت هماهنگی نواحی مرکز رسیدگی به امور مساجد، درباره تعداد مساجد برقرار و روند افزایش آنها گفت: با توجه به این مسائل و آسیبهای مذکور، اکنون تعداد مساجد برقرار در شهر و استان تهران افزایش چشمگیری یافته. همچنین، انگیزه برگزاری نماز صبح و همچنین برقراری مسجد بین ائمه جماعات و سایر ارکان مسجد، بیشتر شده و ما هر روز شاهد افزایش تعداد مساجد فعال در این دو موضوع هستیم.
وی افزود: در «تعريف مساجد برقرار» هم باید گفت؛ مساجدی هستند که از ساعاتی پیش از نماز ظهر و عصر تا ساعاتی پس از نماز مغرب و عشاء باز باشند.
حجت‌الاسلام اصغری افزود: مساجدی که در خیابان‌ها و میادین اصلی و محل‌های پرتردد واقع شده باشند، در اولویت برقراری هستند، بر همین اساس، ضرورتی ندارد که همه مساجد در ساعاتی که گفته شد، باز باشند. لذا برای صرفه جویی در انرژی و نیروی انسانی، مساجدی در اولویت برقرار شدن هستند که شرایط و ضرورت آن را داشته باشند.
حجت‌الاسلام اصغری ادامه داد: طبق این تعاریف، شرایط و ضرورت‌‌ها، اکنون ۲۴۰ مسجد برقرار در سطح استان تهران داریم و با پیگیری‌های مستمر، این آمار همچنان در حال افزایش است و مشخصات این مساجد طبق روال گذشته به رسانه‌ها اعلام میشود. همچنین، در حال حاضر عمده‌ی مساجد واقع در جاده‌های بین شهری، برقرار هستند.
وی افزود: البته برقرار شدن یک مسجد، به یک سری برنامه‌ریزی و تمهیدات خاص نیاز دارد که به‌عنوان مثال؛ حضور حداقل یک خادم و نگهبان تمام وقت در طول روز، در مسجد لازم است. این عزیزان بایستی، از ساعات ابتدایی روز تا پاسی از شب و حتی هنگام نماز صبح، در خدمت نمازگزاران و مراجعین باشند. از همین رو، در درجه اول ضرورت و در درجه دوّم تامین نیروی انسانی برای مراقبت از مسجد و خدمت‌رسانی به نمازگزاران، بسیار مهم است. لذا برقرار شدن یک مسجد، دشواری و موانع خاص خود را دارد و باید قبل از هرچیز اقدامات لازم انجام شود. البته قبلاً پیشنهاداتی هم به مساجد برای رفع این موانع ارائه شده است.
(اینجا بخوانید)
سرپرست مدیریت هماهنگی نواحی امور مساجد درباره لزوم همکاری نهادهای دیگر در این امر افزود: با حضور نهادهای مرتبط در سطح شهرستانهای استان تهران، یک ستاد به نام «ستاد راهبری و پشتیبانی مساجد» تشکیل داده‌ایم که هر کدام در مورد مسئولیتی که دارند، در برقرار کردن مساجد با مرکز رسیدگی به امور مساجد همکاری می‌نمایند. به عنوان مثال؛ برخی از مساجد به دلایل امنیتی، مثل خلوت بودن اطراف، برایشان امکان باز کردن درب در طول روز فراهم نیست، لذا در این موضوع، همکاری فرماندهی انتظامی، بسیار ضرورت دارد. با این تمهیدات، اکنون تعداد مساجد برقرار نیز رو به افزایش است.
حجت الاسلام اصغری در خصوص پراکندگی برگزاری نماز جماعت در نقاط مختلف شهر و استان تهران، گفت؛ معمولا در بازار تهران، نماز مغرب و عشاء در برخی از ماه‌های سال به خصوص شش ماهه اول سال، برگزار نمی‌شود. چرا که بازار در این ماه‌ها، هنگام نماز مغرب و عشاء تعطیل است. نماز جماعت صبح هم در این مناطق اقامه نمی‌شود، زیرا این مکان‌ها خالی از سکنه هستند. اما نمازهای ظهر، به صورت جماعت در همه مساجد این مناطق برگزار میشود.
وی افزود: در ناحیه امام خمینی رضوان الله علیه، که رسیدگی به امور مساجد منطقه ۱۲ شهرداری تهران را بر عهده دارد، ۲۲۰ مسجد وجود دارد که بیش از ۸۰ مسجد آن درون بازار قرار دارد و بیشتر نماز ظهر در آنها دایر است. فقط برخی از ایام سال که روزها کوتاه‌تر است، نماز مغرب و عشا هم در آن ها اقامه میشود.
حجت الاسلام اصغری گفت: طبیعی است که حتی اگر مساجد برقرار هم باشند، باز هم برخی از وعده‌های نماز در آنها برگزار نشود؛ چون درب مسجد در ساعاتی که مراجعه کننده و نمازگزار وجود ندارد، بسته خواهد بود. بازار تهران از جمله این موارد است که معمولاً قبل از غروب آفتاب تعطیل میشود.
وی در ادامه افزود: همچنین مساجد برخی از شهرستانهای تهران، در وعده‌های به خصوصی، نماز جماعت برگزار می‌کنند. چون با توجه به رفت و آمد اهالی آنها به تهران، در طی روز برای انجام کار، تعداد کمی از مردم برای نماز جماعت در آن ساعات حاضر می‌شوند.
مدیر ناحیه امام خمینی رضوان الله علیه گفت: درباره برخی روستاهای استان تهران، علیرغم نداشتن خانه عالم و خالی شدن روستا از جمعیت یا سکنه در بعضی ایام سال، در ماه رمضان و هنگام عزاداری محرم و صفر، درب مسجد باز میشود، اما در سایر اوقات سال، استقبال خاصی صورت نمی‌گیرد.
در ادامه از حجت‌الاسلام غلامرضا ظهیر مبرهن مدیر ناحیه امام خمینی رضوان‌الله‌علیه که رسیدگی به امور مساجد منطقه ۱۲ (بازار) تهران را برعهده دارد، پرسیدیم این ناحیه چه تعداد مسجد برقرار دارد و علت تعطیلی ذکر شده چیست؟
حجت الاسلام ظهیرمبرهن در پاسخ گفت: ناحیه امام خمینی رضوان الله علیه مرکز رسیدگی به امور مساجد تهران، با ۲۲۰ مسجد، فقط منطقه ۱۲ تهران را تحت پوشش دارد. عموم محله‌های این ناحیه، از جمله بازار بزرگ تهران، خیابان مولوی، ۱۵ خرداد شرقی، ری، منوچهری، امیرکبیر، سعدی شمالی و جنوبی، لاله‌زار و خیابان شهید مصطفی خمینی رضوان الله علیه، بافتی تجاری دارند که با عنایت به تعطیلی بازار در وقت اذان صبح و هنگام مغرب، بیشتر آنها فقط می‌توانند نماز ظهروعصر را برپا نمایند.
وی افزود: در محلات مسکونی منطقه ۱۲ هم، حضور کمتر مؤمنین در نماز جماعت صبح، عدم سکونت امام جماعت در محله مسجد و بعضی از آسیبهای اجتماعی مانند وجود معتادین متجاهر باعث شده برخی از مساجد آن نتوانند وعده‌ی نماز جماعت صبح داشته باشند و یا امکان باز ماندن و برقرار بودن مسجد در ساعات بیشتری از شبانه روز فراهم نباشد.
حجت‌الاسلام ظهیر مبرهن گفت: گاهی در یک محله چند مسجد نزدیک به هم وجود دارد و دسترسی مؤمنین به این مساجد آسان است؛ بنابراین نماز جماعت صبح در آن مسجدی اقامه میشود که دسترسی بهتری دارد.
مدیر ناحیه امام خمینی رضوان الله علیه امور مساجد افزود: در حال حاضر ۶۲ مسجد ناحیه امام رضوان الله علیه برقرارند و در طول روز و در غیر از ساعت نماز، برای چندین ساعت باز هستند تا مؤمنین و شهروندان عزیز ما بتوانند از فضای مسجد در این ساعات بهره‌مند شوند.
در ادامه از حجت‌الاسلام وحید بلندی مدیر ناحیه شهید بهشتی رحمت‌الله‌علیه که رسیدگی به امور مساجد مناطق ۱۳ و ۸ و ۷ و ۴ تهران را برعهده دارد، تعداد «مساجد برقرار» و «مساجد دارای نماز صبح» و دلیل عدم حضور مؤمنین در نماز جماعت صبح را جویا شدیم.
وی پاسخ داد: برگزاری نماز جماعت صبح، به حضور مردم در مسجد بستگی دارد. با این حال ، تمام سعی ما بر این است، مساجدی که در وعده صبح، نماز جماعت ندارند، دربشان پس از اذان صبح باز باشد، تا امکان برپایی نماز و حضور در آنها برای مردم عزیز فراهم شود.
حجت‌الاسلام بلندی در ادامه افزود: یکی از دلایلی که باعث حضور کم‌رنگ مؤمنین در نماز جماعت صبح شده، ساعت اذان صبح در حال حاضر است. اکنون وقت اذان صبح، ساعت ۳ بامداد است و این زمان، رفت و برگشت به منزل را برای نمازگزاران دشوار می‌سازد.
مدیر ناحیه شهید مطهری رحمت‌الله‌علیه در خصوص برگزاری نماز جماعت صبح در مساجد محوری گفت: در ناحیه شهید بهشتی رحمت الله علیه، مساجد محوری و مساجدی که در معرض تردد مردم و رهگذران قرار دارند، نماز جماعت صبح برگزار می‌کنند.
وی در خصوص تعداد مساجد برقرار و نحوه انتخاب آنها گفت: در حال حاضر بیش از ۵۰ «مسجد برقرار» در ناحیه شهید بهشتی رحمت الله علیه وجود دارد. معمولاً مساجدی که در محل‌های پر تردد واقع شده‌اند، ضرورت برقرار شدن دارند. بسیاری از این مساجد، ساعاتی پیش از اذان ظهر تا ساعاتی پس از اذان مغرب، باز هستند. معدود مساجدی هم هستند که امکان باز بودن تمام قسمت‌های مسجد را در این ساعات ندارند، لذا تنها بخشی از این مسجد، در این ساعات، در اختیار مؤمنین قرار گرفته است.
پایان پیام/