دومین نشست هم اندیشی ائمه جماعات فعال و صاحب نظر در حوزه قرآن با موضوع آموزش روش بیان تفسیر قرآن، در دو نوبت صبح و بعدظهر با حضور جمعی از ائمه جماعات استان تهران، به همت معاونت آموزش مرکز رسیدگی به امور مساجد، در مرکز آموزشی محراب برگزار شد.
در این نشست طبق برنامه ریزی انجام شده حجت الاسلام و المسلمین بهجت پور، مدرس و مفسر قرآن ضمن مروری بر مباحث جلسات قبل و با بیان اینکه اگر امامت و رهبری بر اساس مضامین قرآنی شکل بگیرد نتایج شایانی را به دنبال خواهد داشت، گفت: حضرت علی(ع) می فرمایند قبل از قرآن غنایی وجود ندارد و بعد از قرآن هم فقری وجود ندارد. بنابراین باید باب آشنایی مردم با قرآن باز شود و مردم تلاوت و فهم قرآن را به عنوان وظیفه اصلی خود قلمداد کنند.
وی ادامه داد: بر همین اساس پیشنهاد می شود که یک تفسیر هماهنگ، برای مردم بیان کنیم تا مردم با حقایق این کتاب آشنا شوند. برای این کار باید ابتدا گزارشی از سوره ها ارائه دهیم بعد تفسیر آن را بگوییم و بعد هم مباحثی فرا تفسیری را بیان کنیم.
این مدرس قرآن تشریح کرد: در بحث گزارش سوره، اولین کار بیان شناسه است، که در شناسه، نام سوره، وجه نام گذاری، شناخت مکی و مدنی بودن، بیان رتبه سوره و تعداد آیات بیان می شود که همه اینها ظاهر سوره را تبیین می کنند و در ساحت بعدی اجمالا داشته ها و مضامین محتوایی را به اطلاع مخاطب می رسانیم.
وی با بیان اینکه اگر یک دور این مرحله را برای مردم بگوییم مردم می توانند وقتی قرآن را تلاوت می کنند به درک اولیه از سوره ها می رسند، اضافه کرد: اگر 114 سوره را در 114 جلسه بیان کنیم می توانیم در یک سال کلیت قرآن را برای مردم مطرح نماییم.
حجت الاسلام و المسلمین بهجت پور با اشاره به کتاب شناخت نامه، اظهار کرد: برای بیان اجمالی چند گام لازم است. اول مقصود و هدف سوره است. مجموعه آیاتی که در یک سوره مطرح می شوند یک هدفی دارند. گام بعد گزارش محتوایی سوره است که گفته شود چه محتوایی در این سوره وجود دارد. سومین گام بیان رابطه با سوره های قبل در ترتیب مصحفی و نزولی است.
وی با تاکید بر اینکه وظیفه مفسر کشف مراد و منظور خداوند در قرآن است، بیان کرد: کار اول مفسر کشف مفاهیم است. البته برخی آیات هم نیاز به ابهام زدایی دارد برخی از مفاهیم به طور اجمالی بیان شده اند که باید به کلام معصومین و پیامبر رجوع کرد.
این مفسر قرآن با اشاره به اینکه در این دوره در سه ساحت می خواهیم مهارت هایی را بیاموزیم، افزود: در گزارش توصیفی گفتیم که هر سوره یک مقصود دارد و از مجموع آیات می توان به یک برداشت رسید. مقصود از آیات را باید با توجه به مخاطب مستقیم سوره برداشت کرد. وقتی مردم یک سوره را می خوانند باید انسجامی که خداوند متعال مد نظر داشته است دریابند. آدرس هایی که برای مردم بیان می کنیم باید دقیق و یا به اصطلاح پستی باشد. علاوه بر این باید محتوای ارائه شده به صورت ماکت و کوچک شده بوده و چیزی زمین نماند.
وی با بیان این نکته که خداوند قرآن را حکیمانه کنار هم چیده است، اظهار کرد: نکته بعدی اینکه نقاط اتصال را باید برای مردم روشن کرد. دو روش برای مرتبط کردن سوره ها به هم وجود دارد، یکی این است که بر اساس ترتیبی که در محضر قرآن است سوره ها را با هم مرتبط کنیم و یک روش هم این است که بر اساس نزول بر پیغمبر سوره ها را مرتبط کنیم.
حجت الاسلام و المسلمین بهجت پورادامه داد: قرآن تدریجی نازل شده است اما این تدریجی نازل شدن باعث به هم خوردن نظم آن نشده است. پیشنهاد می شود که ائمه جماعات هر دو ارتباط بین سوره ها را برای مردم بیان کنند.
وی در بخش دیگری از این نشست گفت: سوره های کوچک مجمل برنامه های قرآن را و اصول قرآن را در خود جمع کرده اند و اگر تفسیر این دوره ها به مردم گفته شود اجمالا قرآن برای مردم معرفی شده است. ابتدا باید مردم را با فضای کلی قرآن آشنا کنیم و بعد به مشروح و ظرایف قرآن توجه کنیم.
مدرس دوره آموزش روش بیان تفسیر خاطر نشان کرد: پیامبر(ص) ابتدا برای مردم قرآن می خواند، بعد به آنها می گفتند بخوانید، حفظ کنید، این معنای آن است و اینگونه به آن عمل کنید. اگر ما این مدل را به کار ببریم قرآن برای مردم شیرین می شود. پیامبر(ص) سیر تربیت را در سیر نزول همراه می کرد. ایشان یک سوره را می خواندند و مردم می نوشتند سپس آن را قطعه قطعه می کرد و برای تعلیم به همان روشی که گفتیم آموزش می دادند.
وی با تشریح این مطلب که در توصیف اجمالی، غرض سوره، محتوای سوره، ارتباط سوره، سبب نزول و روایات فضیلت اهمیت دارد، گفت: دین یک نظام معرفتی- تربیتی است و ما باید در بیان روایات فضیلت محتاط باشیم و بهتر آن است که از سوره ها اثرات تربیتی آنها ر ا برای مردم بگوییم. قران کتابی برای هدایت بشر است و در این زمینه از هیچ چیزی فروگذار نکرده است.
